21 Polish Poems

Edited and Translated by Benjamin Paloff.

 

Polaroid: 21 Poems

by

Justyna Bargielska
Miłosz Biedrzycki
Magdalena Bielska
Julia Fiedorczuk
Krzysztof Jaworski
Marcin Sendecki
Andrzej Sosnowski

 

translated from the Polish

by

Benjamin Paloff

 

 

Foreword (A Caption)

Shortly after the editors of Plume asked me if I would be interested in assembling an anthology of contemporary Polish poetry, my immediate enthusiasm for the project morphed into dismay. Not because there are too many excellent poets and poems to choose from, or not only because there are. That’s the job, the very thing the anthologist signs on for. No. The problem was that I would now have to confront a textual genre, the anthology, that I had long held in suspicion, that I had taught from and about with large doses and skepticism, that I had even occasionally sneered at in print. Then again, there are certainly anthologies that I return to, that I learn from and love, and I’m certain there will be more. Insofar as you can have a troubled relationship with a genre, I have one with anthologies. They attract and repulse. They are entirely what they are and very often not at all what they pretend to be.

Since any attempt to generalize what Polish poetry is today would be nonsense—it’s not like American poetry is about any one thing, either—I have allowed my ambivalence toward the project to guide me. These poems, none more than thirty years old and most much younger, each in their own way dissent from convenient knowledge, whether about the world around us, how we experience it, what we think a lyric poem is supposed to do, or indeed what “Polish poetry” is in the first place. The seven poets I have chosen, three poems per, are the current practitioners of lyric art in Poland whose work I have revisited most insistently in the last couple years, those poets with whom I have felt the strongest affinity as a reader, a writer, a translator, or some combination thereof—now, at this moment in my life. I would not claim that the selection reflects anything more than their curator’s idiosyncrasy. I beg only that the reader forgive my foregrounding the personal contingencies that have shaped my task as much as we forgive other anthologists’ readiness to conceal them.

Like any picture, this one is cropped according to an arbitrary and unforgiving geometry. I’ve clustered these poets around a fairly narrow two-decade range: the oldest, Andrzej Sosnowski, was born in 1959, the youngest, Magdalena Bielska, in 1980. In the process I’ve allowed myself to forgo longtime favorites like Krystyna Miłobędzka (b. 1932), whose poems are otherwise available in translations by Elżbieta Wojcik-Leese, and Piotr Sommer (b. 1948), whose translated selection Continued (2005) should be required reading. Among more recent poets, I’ve also omitted Katarzyna Fetlińska (b. 1991), whose work has afforded me real pleasure.

Even if I were to list all the living poets writing in Polish whom I admire, in translations I equally admire, I clearly wouldn’t title this selection “Contemporary Polish Poetry,” with all the claims to comprehensiveness such a title falsely implies. Instead, this is a polaroid of what I am seeing today as an observer of Polish poetry and, in a sense, an instant record of how I am seeing it. For that reason I have opted to share my own translations for each of the poems offered, even when there are other translations that represent a deeper and more sustained attention to a given poet’s work. Where appropriate, I indicate those translations in my brief note on each author.

 

 

Justyna Bargielska (b. 1977) is the author of six poetry collections and four books of prose, including short fiction for adults and children. English versions of her poems are also available in the anthology Free over Blood (2011), with translations by Katarzyna Szuster, and elsewhere in translations by Maria Jastrzębska. The poems here are drawn from Bargielska’s third and fourth collections, Two Fiats (Dwa fiaty, 2009) and Bach for My Baby (2012).

 

 

Performing Today at the Amphitheater, the Sea

 

All night strange animals have been coming into the house.
Cut off, it’s exhausted, it’s pretty much dead.
It’s observing us, as if to say: now I will require
your help, now that you feel relief
that there’s no longer anything to be done for me, I’ll ask you
for help and will keep asking for it evermore,
never receiving it, for such is the design.
A little time will pass, and we’ll say: really,
now there’s really nothing we can do for it.
And we’ll be at peace, and that’s when it will start
begging, pleading, peering into us
as if we were a church imprisoned in diamond.

 

 

*

 

 

Dzisiaj w amfiteatrze występuje morze

 

Całą noc jakieś ciemne zwierzęta wchodziły do domu.
Odłączono go, jest wyczerpany, właściwie nie żyje.
Przygląda nam się, jakby mówił: teraz będę potrzebował
waszej pomocy, teraz kiedy czujecie ulgę,
że już nic nie można dla mnie zrobić, poproszę was
o pomoc i już zawsze będę was o nią prosił,
nigdy jej nie dostając, bo tak to jest pomyślane.
Minie trochę czasu i powiemy: teraz to już naprawdę,
naprawdę nic nie możemy dla niego zrobić.
I poczujemy spokój, a wtedy właśnie najbardziej
będzie nas prosił, zaglądając do nas
jakbyśmy byli kościołem uwięzionym w diamencie.

 

 

*

 

 

40 Black Books

 

Nyberg has started sticking his head into the plastic bag
I took him out of, and when did he get so old?
Farewell, Nyberg: working with you
was like sticking your head into a plastic bag,
you’ve inspired me, now go inspire yourself.

Speaking of which, we agreed we should live with each other,
but not that we should live together. Language
saved us from life; not all lovers
are so lucky. Each of us can now write
a forty-first black book
consisting of a thousand iterations of “and only.” Anyway,

a publisher is already writing that he’s curious how it will end.
It’ll end with a knock from the mailman,
who doesn’t have any letters for anyone
and, being this story’s only hero,
isn’t ashamed to say he doesn’t understand why.

 

 

*

 

 

40 czarnych książek

 

Nyberg zaczął wkładać głowę do plastikowego worka
skąd ja go wzięłam i kiedy zrobił się taki stary?
Żegnaj, Nyberg, praca z tobą
była jak wkładanie głowy do plastikowego worka,
inspirowałeś mnie, teraz sam się zainspiruj.

Zgodziliśmy się co do tego, że powinniśmy ze sobą mieszkać,
ale nie, że powinniśmy zamieszkać razem. Język
uratował nas przed życiem, inni kochankowie
nie mają tyle szczęścia. Teraz każde z nas może napisać
czterdziestą pierwszą czarną książkę
składającą się z tysiąca powtórzeń i tylko. Zresztą

do mnie już pisze wydawca, że jest ciekaw, jak to się skończy.
Trąbka listonosza się to skończy,
który nie ma żadnych listów dla nikogo
i jako jedyny bohater tej historii
nie wstydzi się przyznać, że nie rozumie dlaczego.

 

 

*

 

 

Via Appia

 

He was taken with me, so I took him.
And so much for the green screen on whose background
I was unfaithful to you. Because, you see,
your wife came into the compartment,
and she told me it’s no problem, she prefers to ride backwards,
and she told me thanks for watching my seat,
and then she told how you died. And the meadows, the rivers,

and me on those meadows, those rivers, a dog that thought
it would cry, begged to finally apply those words
and had to swallow those words
before it learned them.

 

 

*

 

 

Via Appia

 

Był mną przejęty, więc przejęłam go.
I to tyle o blue boksie, na tle którego
nie byłam ci wierna. Bo, zrozum,
do przedziału weszła twoja żona
i powiedziała, że nie szkodzi, ona woli jechać tyłem,
i powiedziała, że dziękuje, że popilnowałam jej miejsce,
a potem opowiedziała, jak umarłeś. I te łąki, te rzeki,

i ja na tych łąkach, tych rzekach, pies, który myślał,
że będzie płakał, prosił, że wreszcie użyje tych słów,
a musiał te słowa połknąć,
zanim się ich nauczył.

 

Miłosz Biedrzycki (b. 1967), who often publishes under the initials “MLB,” is one of three poets in this selection (the others being Krzysztof Jaworksi and Marcin Sendecki) whose early careers were connected with bruLion (1987-1999), a Krakow-based journal that rejected the literary orthodoxies of the time and reflected the strong influence of American, British, and French postwar poets then being translated into Polish, especially in Piotr Sommer’s ground-shifting versions of the New York School poets. Biedrzycki also has deep ties to postmodern Slovene poetry; his uncle was the late master Tomaž Šalamun. He is a drilling engineer by profession and has spent much of his career in remote desert outposts, experience that shows up in his images. His 2006 collection 69 was translated by Frank L. Vigoda for Zephyr Press in 2010; this, too, is published under his initials, “MLB,” instead of his name. The poems here are all from Sophostrophe and Other Poems (Sofostrofa i inne wiersze, 2007). The first two have appeared in alternate versions by Jennifer Croft.

 

 

Sophostrophe

 

I approach you unspooled, like a man-of-war.
You lob one over me into the goal.
Only ambition pokes out of me like an arch, it’s connected
to the electrical grid, to the net above bumper cars.
You lob one over me into the goal. It’s no pillar,

no tower, it doesn’t connect the clouds to the dusty square,
the soot in the air, the tracks in sand and gravel.
To see and feel, further and more, in the tower,
horizontal, metaphorical, connecting
our legs to our heads. At dawn,

you say, a tunnel opens, a fish swims up.
What kind of fish swims through tunnels?
Can one deteriorate from the head? The legs or back?
Tunnel, you say, you’re lobbing one
over me, sliding tackle—

 

 

*

 

 

Sofostrofa

 

Przychodzę do ciebie, rozwinięty jak bąbelnica.
Przelobowujesz mnie swoją piłką.
Tylko ambicja wystaje mi jak kabłąk i łączy
z siatką elektryczną, sufitem dla samochodzików.
Przelobowujesz mnie swoją piłką. Nie jest slupem,

nie jest wieżą, nie łączy chmur z zakurzonym placem,
pyłem w powietrzu, wślizgami w piasku i żwirze.
Widzieć i czuć, jaśniej i więcej, w wieży
poziomej, przenośnej, łączącej
nogi z głowami. O świcie

otwiera się tunel, mówisz, podpływa ryba.
Co to za ryba, co pływa tunelami?
Czy może się popsuć od głowy? Nóg? Pleców?
Tunel, mówisz, przelobowujesz
mnie, wślizgi—

 

 

*

 

 

Maybe

 

Dry twigs, thorns, maybe old cardboard: kindling.
Today the sky spreading from the east
was ostentatiously empty.
I imagined that there were Mexican cactuses
scattered all along the road.
But there were no cactuses.
I didn’t even have a striking surface
to light a fire, should the need arise.
Perhaps I love you more than I like you,
I don’t quite know how you can like
the sharp and pointy parts that cut me
to ribbons from within. Or put another way:
I like and respect you, but I’d have to survive
some spiritual slip of the tongue
before I’d trust you again.
Which I obviously go with, since I’ll trust you
now and forevermore. So much of this dust
has gotten into the air filter:
it was supposed to be offwhite, like the wall,
but it’s ashen, like the skin of an elephant keeping to itself,
wholly in the pounding of a hidden sea.

 

 

*

 

 

Może

 

Suche patyki, ciernie, może stara tektura: podpałka.
Niebo narastające od wschodu
było dziś ostentacyjnie puste.
Wyobrażałem sobie, że wzdłuż drogi
stoją porozstawiane meksykańskie kaktusy.
Ale nie było żadnych kaktusów.
Nie miałem nawet kawałka draski,
żeby w nagłym przypadku rozniecić ogień.
Chyba bardziej cię kocham niż lubię,
nie wiem do końca, jak można lubić
ostre i wystające części, które mnie
krają od środka na paski. Albo inaczej:
lubię cię i szanuję, ale musiałbym przeżyć
jakieś chyba przejęzyczenie duchowe,
żeby jeszcze raz ci zaufać.
Co sobie oczywiście wmawiam, bo będę ci ufać
zaraz i zawsze. Tyle się tego pyłu
nawbijało do filtru powietrza:
miał być kremowy jak ściana, jest ciemnoszary
jak skóra nieodzywającego się słonia,
całego w pomrukach zakrytego morza.

 

 

*

 

 

Comets

 

Our trajectories approached each other, that’s all.
We can go back to exchanging quips
and the latest meteorological news.
Though it dazed me when I saw
you swayed by what I really wanted to say.
Tonight I dreamt I was returning to a Cairo hotel,
and not the Hilton, but one of those
unkempt little hotels in Maadi.
The air with suspended motes of noise and heat.
Settling on things, suddenly transforming
into the patina of centuries. Boats on the Nile, sails
aflutter, patinated with “Pepsi.” Darkness
like someone flicked a switch. Just like that, a wedding procession
plunges the entire street into an ecstasy of horns and drums.

In Metéora the monks descend on cables
with baskets for bread. A meteor falls, not on monks,
on dinosaurs and strange armored fish. It may well be that the world
is our oyster.

 

 

*

 

 

Komety

 

Nasze trajektorie przybliżyły się i tyle.
Możemy wrócić do wymiany żarcików
i świeżych wiadomości meteorologicznych.
Chociaż przyćmiło mnie, kiedy zobaczyłem,
jak odchyla cię to, co naprawdę chcę powiedzieć.
Dziś w nocy śniłem, że wracam do hotelu w Kairze,
i nie do Hiltona, tylko jednego z tych
niedoszorowanych hotelików w dzielnicy Ma’adi.
Powietrze z zawieszonymi drobinami hałasu i skwaru.
Osiadającymi na rzeczach, natychmiast przemieniającymi się
w patynę wieków. Łodzie na Nilu powiewające żaglami
ze spatynowanym napisem „Pepsi”. Ciemność
jakby ktoś pstryknął przełącznik. W jednej chwili orszak weselny
wtrąca w ekstazę trąbek i bębnów całą ulicę.

W Meteorach mnisi zjeżdżają na linach
z koszykami po chleb. Meteor spada, nie w mnichów,
w dinozaury i dziwne pancerne ryby. Może być, że wszystko
jest dla ludzi.

 

 

Magdalena Bielska (b. 1980) has written three books of poetry and a novel. Her earliest poems demonstrate a talent for, as well as an almost obsessive focus on, the lyric still-life. By her second book, Vacation, Specter (2009), from which these three poems are lifted, the still-life is artfully invaded by apparitions that either do not belong or, on the contrary, belong more than we care to admit.

 

vacation (1)

 

…day one, when I open the window and the city is entirely different,
with a broad main street, busy, stretching far up to the horizon
through large gray houses,
old-fashioned trams, cars.
— — — everybody was walking along it, not on the sidewalk, but through apartments
with pale white walls,
little round wooden tables, a shining parquet floor in each,
they passed unnoticed from one to the next,
wild crowds of people everywhere, mostly men,
their attire a bit outdated, elegant.
And again that feeling: in each of the worlds I feel a rage;
at reality, at someone I love.
And it is always you, fortunately.
Then it got late and I had to get back (where?).
Never. Nowhere. And again, not on sidewalks, which, it seems,
were not intended for pedestrians at all,
but leaping along the great tall bouquets of flowers
laid out along the street,
rue something or other, I no longer remembered the name.
Bouquets tall as trees, I was jumping across them,
capable of flying downward at any moment,
and thinking it’s foolhardy thinking that way in waking life:
the worst that could happen is I’d wake up — — —

 

 

*

 

 

wakacje (1)

 

…dzień pierwszy, kiedy otwieram okno i miasto jest zupełnie inne,
z szeroką główną ulicą, ruchliwą, ciągnącą się daleko w horyzont
szarymi wielkimi domami,
staroświeckimi tramwajami, samochodami.
— — — wszyscy chodzili nią nie chodnikiem, ale przez mieszkania
z bladoniebieskimi ścianami,
okrągłe drewniane stoliki, błyszczący parkiet w każdym z nich,
przechodziło się tylko niezauważalnie z jednego do drugiego,
wszędzie dzikie tłumy ludzi, głównie mężczyzn,
ubranych trochę staromodnie, elegancko.
I znowu to uczucie: w każdym ze światów czuję furię;
na rzeczywistość, na kogoś, kogo kocham.
I to zawsze jesteś ty, na szczęście.
Potem zrobiło się późno i musiałam wracać (dokąd?).
Nigdy. Nigdzie. I znowu nie chodnikami, które, zdaje się,
w ogóle nie były przeznaczone dla pieszych,
ale skacząc po wielkich wysokich bukietach kwiatów,
ustawionych wzdłuż ulicy,
rue jakiejś tam, już wtedy nie pamiętałam nazwy.
Bukietów wysokich jak drzewa, przeskakiwałam przez nie,
mogąc w każdej chwili polecieć w dół,
i myśląc, nieroztropnie jest tak myśleć na jawienic nie może się stać, najwyżej obudzę się — — —

 

 

*

 

vacation (2)

 

…day three, after which there is no time, was lost, and from there (there is)
only the continual dividing of cells, eyelashes inhaled,
fever and images;
for a moment we were where we were certainly going, many times,
in the bright city, rife with clean, old,
swept side streets.
Mediterranean air, only now cool;
a city seen through warm autumn.
The souls suggested drowsy apparitions, never falling asleep,
slightly bored with morning,
when it’s cold, and the mist from over the sea, and the ruddy cats hatching out of it.

The words were forgotten?
Because the truly insane, the truly happy, the reconciled,
they’ve already gone through it all:
life, death, and now they live unnoticed on the other side,
which can sometimes be seen in their way of slicing bread,
their walk, their reflection in the windowpane.
And maybe in sleep you’ve understood that, really, yes,
it’s as though someone’s taken away the looking glass
you’d been looking through till then
and said: now—no mirror, just look.

 

 

*

 

 

wakacje (2)

 

…dzień trzeci, od kiedy czasu nie ma, przepadł i odtąd (jest)
tylko nieustanne dzielenie się komórek, rzęski wdychane,
gorączka i obrazy;
przez chwilę byliśmy tak, dokąd pójdziemy na pewno, nieraz,
w jasnym mieście, pełnym czystych, starych,
zamiecionych uliczek.
Śródziemnomorskie powietrze, tylko teraz chłodne;
miasto widziane ciepłą jesienią.
Dusze przypominały senne zjawy, niezasypiające nigdy,
trochę znużone rankiem,
kiedy jest zimno, i mgła znad morza, i wyłaniające się z niej rude koty.

Słowa zostały zapomniane?
Bo prawdziwi szaleńcy, szczęśliwi, ci pogodzeni,
przeszli już to wszystko:
życie, śmierć i żyją teraz niezauważalnie po tamtej stronie,
co da się czasem zobaczyć, po sposobie krojenia chleba,
chodzenia albo odbiciu w szybie.
I we śnie być może pojąłeś, że rzeczywiście, tak,
to jest jakby ktoś zabrał lustro,
przez które dotąd patrzyłeś,
i powiedział: teraz—patrz prosto, bez zwierciadła.

 

 

*

 

 

vacation (3)

 

…day fifteen, while (I) going back to the past, hellish,
icy,
and yet there I felt rather at home,
in the creaky old house we sit down to Christmas dinner as usual at ten,
in the light of day,
quite bright for ten at night, someone says,
and again the incomprehensible plenitude of holiday customs,
of indispensable rites to be fulfilled, painted over,
like a field of holes,
in order to attain the ideally filled image, without an empty space,
naked canvas.
Why are you wearing that awful blue sweater?
This is all in reverse,
in hell it’s me who’s the devilish creature
that members of the household fear.

The devil appears only to those
who believe?—that’s true.
Much like love, like death, like an ordinary September day—when you get up
and mist is rising over the garden, and the heather, and the yellow leaves on the square
—mysterious as the devil’s powers,
holy signs.

 

 

*

 

 

wakacje (3)

 

…dzień piętnasty, kiedy (ja) wracam do przeszłości, piekielnej,
lodowatej,
a przecież czułam się w niej raczej zwyczajnie,
w starym skrzypiącym domu jak zwykle siadamy do wigilii o dziesiątej,
w świetle dnia,
bardzo jasno jak na dziesiąta wieczór mówi ktoś,
i znowu niepojęta mnogość obyczajów świątecznych,
niezbędnych obrzędów do wypełnienia, zamalowania,
jak dziurawe pola,
aby powstał idealnie zapełniony obraz, bez pustego miejsca,
nagiego płótna.
Dlaczego masz na sobie ten fatalny błękitny sweter?
Tu wszystko jest na odwrót,
w piekle to ja jestem tą diabelską istotą,
której domownicy się obawiają.

Diabeł pojawia się tylko temu,
kto w niego wierzy?—i to jest prawda.
Podobnie jak miłość, jak śmierć, jak zwykły wrześniowy dzień—kiedy wstajesz
i mgła unosi się nad ogrodem, i wrzosy, i żółte liście na rynku
—tajemniczy jak moce diabelskie,
znaki boskie.

 

 

Julia Fiedorczuk (b. 1975) has published five books of poetry, two novels, two story cycles, and translations of Laura (Riding) Jackson and Laurie Anderson. She is also a dynamic scholar whose research focuses on American modernist and postmodernist poetry, ecopoetics, and biopolitics. She teaches at Warsaw University. Her work has received the attention of several translators, most notably Bill Johnston, who produced the first substantial English-language collection of her poems, Oxygen: Selected Poems (2017), with Zephyr Press. The poems here are from her first two collections, November on the Narew River (Listopad nad Narwią, 2000) and Bio (2004).

 

11/23/98

 

if even a doze the shadows of eyelids on
tomorrow’s face gray
smoke in clean hair then
isn’t it
the night radio
that’s chosen you
to chase empty vistas? A new meaning
of absence
in a jar
of old plums.
And
scattering the light
you greet the benumbed houses
of numb wood
the black dogs years later letters keep
coming the shock
of hope do not enter. While
carrying this night up
the stairs
the kitchen quietly explodes and
the sky-blue television calls to me I
hide under a blanket
at the last minute

 

 

*

 

 

23. 11. 98

jeśli nawet zmęczenie cienie powiek na
jutrzejszej twarzy szary
dym w umytych włosach to
czyż nie
wybrało cię
nocne radio
gonić puste horyzonty? Nowy sens
nieobecności
w słoiku
starych śliwek.
I
rozsypując światło
pozdrawiasz odrętwiałe domy o
drętwiałe drzewa
czarne psy po latach wciąż
przychodzą listy wstrząs
nadziei zakaz wjazdu. Gdy
wnosząc tę noc po
schodach
cicho eksploduje kuchnia i
woła mnie błękitny telewizor ja
schowam się pod kołdrę
w ostatniej chwili

 

 

*

 

 

New Spring
Oh, immense are the tomes, so swampy the images!
No, she said, no longer will I be afraid
Of this brilliant edge, this sharp little balustrade,
Of this white earth where the poet has thrown up love.
Let the flight begin, let’s get on with it, the fall,
May we find ourselves in constant motion and dwell
In disappearance. Let there be one heavy wet
Ball, greenish granite.

Take me in, world, tongue in the erotic
th in “earth” and “death.” O strawberry straw, I have
All the hard syllables, we use them
To prod each other. I leave and literally

Cast myself to the wind. There was a time, in bed,
Before sunset, on ice-brittle sheets,
From the garden or maybe the balcony, there it was,
When the city, not the country, rocked my cradle

To wrap things up, when having settled night
Beneath my eyelids I threw together my first dream
In the image’s likeness. No longer unsettled,
night resides in that dream more and more.

 

 

*

 

 

Nowa wiosna

 

Och, przepastne są księgi, i jakie grząskie obrazy!
Rzekła nie będę, już się nie będę lękała
Tej błyskotliwej krawędzi, tej ostrej balustradki,
Tej białej ziemi gdzie poeta zwymiotował miłość.

Niech już się zacznie lot, niech już przyspieszy
Spadanie, bądźmy już w stałym ruchu i bądźmy
W znikaniu. Niech sobie będzie jedna ciężka mokra
Kula, zielonkawy granit.

Przytul mnie ziemio, kreseczkę nad erotycznym
„eś” świata i śmierci. Trawo truskawko, mam
Wszystkie twarde sylaby, nawzajem się
Nimi szturchamy. Wychodzę i dosłownie

Rzucam się na wiatr. Był czas że w łóżku,
Przed zachodem, w pościeli kruchej jak lód
Się go miało, z ogrodu albo i z balkonu,
Kiedy nie wieś a już miasto bujało mi kołyską

Na każdy dobry koniec, kiedy to urządziwszy noc
Pod powiekami skleciłam pierwszy sen
Na podobieństwo obrazu. W tym śnie, już nie
Wzruszona, coraz bardziej mieszka.

 

 

*

 

 

They Come to Me
They come at night, when I’m not guarding
The edges of reason, the outskirts of the senses,
They slide in beneath the blanket, and their white fingers
Tangle themselves in my hair.

They come to me when I’ve lowered my gaze
For a second from the line of the horizon,
And when the compress of dusk
Might bring relief to tired eyes.

They come at the hour when the body
Doesn’t abide by the letter and doesn’t believe
The mirror’s still-life. They bring me
Tiny gifts, shells, sprouts, fibers.

They take something in return, I don’t know what.
Dawn again surrenders itself to me,
To windy abuse and the peace
Of regular gestures, to being.

 

 

*

 

 

One przychodzą

 

One przychodzą w nocy, kiedy nie pilnuję
Granic rozsądku, przedmieść zmysłów,
Wślizgują się pod kołdrę, a ich białe palce
Plączą się we włosach.

Przychodzą do mnie kiedy na sekundę
Spuszczę wzrok z linii horyzontu,
I kiedy okład zmierzchu
Mógłby zmęczonym oczom przynieść ulgę.

Przychodzą w czasie kiedy ciało
Nie trzyma się litery i nie wierzy
Martwej naturze lustra. Przynoszą mi
Malutkie dary, muszle, pędy, włókna.

W zamian coś biorą, ale nie wiem co;
Świt znowu mi siebie oddaje
Na wietrzne nadużycie i pokój
Regularnych gestów, bycie.

 

 

Krzysztof Jaworski (b. 1966) has written over a dozen books, including Irksome Pleasures: Collected Poems 1988-2008 (Drażniące przyjemności, 2008) and To the Marrow (Do szpiku kości, 2013), an avant-garde novel about his experience with cancer. He has also published three monographs on the writing, Soviet imprisonment, and execution of the Futurist poet Bruno Jasieński. I’ve been translating Jaworski for years, with poems appearing in A Public Space, Two Lines, The Literary Review, Forklift OH, Hotel Amerika, Better, and elsewhere. MadHat Press will publish a collection of his early work in 2018. The poems here are from Irksome Pleasures and .iWas (.byłem, 2014).

 

 

The Irreversible Consequences of Russification

 

Russian lessons started early,
as soon as you entered elementary school.
Zenith 5 pens were all the rage back then.
I ran to my mother to plead for one.
Afterwards I sat at my desk, indulging my penchant
for untwisting and twisting my Zenith 5.
So much that I knew its finest fiber by heart.
I could take it apart and put it back together, even under my desk.
Even with my eyes closed.
Once, through carelessness, I happened to shoot the spring,
which soared high into the air,
toward the newsletter with Dzerzhinsky on it, and it landed
in the middle of the classroom, as feebly as Gagarin,
for which I received a reprimand.
Time passed.
Even though I had a hard time with Russian.
And I even had to drop out of school.
To this day I can take a Zenith 5 apart
and put it back together with my eyes closed, rapt, like
a secret agent on a mission to kill the president.
I’m careful about the spring.

 

 

*

 

 

Nieodwracalne skutki rusyfikacji

 

Lekcje rosyjskiego zaczęły się wcześnie,
już w młodszych klasach podstawówki.
W tym czasie modne były długopisy „Zenith 5”.
Poleciałem do matki wypłakać taki długopis.
Potem siedziałem w ławce, oddając się z upodobaniem
rozkręcaniu i skręcaniu długopisu „Zenith 5”.
Tak długo, aż na pamięć znałem najdrobniejszą cząstkę.
Umiałem go rozłożyć i złożyć nawet pod ławką.
Nawet z zamkniętymi oczami.
Kiedyś przez nieuwagę doprowadziłem do wystrzelenia sprężyny,
która poszybowała wysoko,
w kierunku gazetki z Dzierżyńskim, i opadła
na środek klasy, niemrawo jak pilot Gagarin,
za co zostałem upomniany.
Czas mijał.
I chociaż z rosyjskim szło mi ciężko.
I miałem nawet wylecieć ze studiów.
Do dziś potrafię z zamkniętymi oczami rozkręcić
i skręcić na powrót długopis „Zenith 5”, nabożnie, jak
tajny agent z misją zabicia prezydenta.
Uważając na sprężynę.

 

 

*

 

 

Premonitions

 

Hope dies last.
If it dies at all.
(Nothing ties me to this country.)
(The anus can tell flavors.)

Nothing ties me to this country.
The anus can tell flavors.

The world has changed.
To grow old with dignity.
A tribal mentality.

(You don’t look sick.
Your hands don’t shake.
No one feels for you.)

Life energy.
Today I saw an American flag
waving proudly in the July sun.
For a moment
I breathed the freedom of empire.
(Does the banner yet wave?)

No one can know for now.

I breathe shattered glass.

(If I go to San Francisco
will I have a flower in my hair,
given that I barely
have any hair?)

 

 

*

 

 

Przecucia

 

Nadzieja umiera ostatnia.
I że w ogóle umiera.
(Nic z tym krajem mnie nie łączy).
(Odbyt rozpoznaje smaki).

Nic z tym krajem mnie nie łączy.
Odbyt rozpoznaje smaki.

Świat się zmienił.
Starzeć się z godnością.
Mentalność plemienna.

(Nie wyglądasz na chorego.
Ręce ci się nie trzęsą.
Nikt ci nie współczuje).

Energia życiowa.
Dziś widziałem amerykańską flagę
powiewającą dumnie w lipcowym słońcu.
Przez chwilę
oddychałem wolnością imperium.
(Czy sztandar jeszcze powiewa?)

Na razie nikt nie może o tym wiedzieć.

Oddycham tłuczonym szkłem.

(Czy jeśli pojadę do San Francisco,
będę miał we włosach kwiat,
skoro już prawie
nie mam włosów?)

 

 

*

 

 

Oncology, 6:30

 

Hot sex.
Multiple, deep orgasms.

 

 

*

 

 

Onkologia, 6:30

 

Ostry seks.
Wielokrotne, głębokie orgazmy.

Marcin Sendecki (b. 1967) has published over a dozen books. His 2014 collection Bill of Quantities (Przedmiar robót) received the Silesius Poetry Prize, among Poland’s highest literary honors. Like Miłosz Biedrzycki and Krzysztof Jaworski, in the 1990s Sendecki was associated with the countercultural journal bruLion. Sendecki is especially adept at exploiting the potential wordplay hidden in plain view in found language and common speech; versions of the same poem by multiple translators are likely to read quite differently. I have chosen poems from his debut collection From on High (Z wysokości, 1992/2006) and the later books 22 (2009) and Stuffing (Farsz, 2011).

 

 

[Please]

 

Please do not choke on your tongue sir
But open your mouth nonetheless
Tell us all that there is to say
Please do not choke on your tongue sir

Don’t fear the table chair bookcase
Or else our smiling faces
Please all we want is to help
Don’t fear the table chair bookcase

We can finally reach an arrangement
We must meet each other halfway
Please do not choke on your tongue sir
We must finally reach an arrangement

(1988)

 

 

*

 

 

[Proszę]

 

Proszę nie dławić się językiem
No niechże pan otworzy usta
Powie nam wszystko jak należy
Proszę nie dławić się językiem

Nie bać się stołu krzesła szafy
I naszych uśmiechniętych twarzy
Proszę gdy chcemy tylko pomóc
Nie bać się stołu krzesła szafy

W końcu możemy się dogadać
Musimy sobie pójść na rękę
Proszę nie dławić się językiem
W końcu musimy się dogadać

 

(1988)

 

 

*

 

 

[I see]

 

And with thee seizes my mind
And with thee seas our crossing
And with thee sees me dream
And with thee scenes to play

And with thee savagely
A cigarette in her mouth
And with thee signs on
To sleep

And with thee separated
And with thee scratched upon my grave
And with thee sneering

And with thee stalking barefoot
And here the nursery
And here not

 

 

*

 

 

[Aso]

 

A ty mi się pomyśl
A ty mi się przepraw
A ty mi się zaśnij
A ty mi się z odsłon

A ty mi się wściekle
Papieros w jej ustach
A ty mi się zapisz
Do snu

A ty mi się wyklucz
A ty mi się tagiem na grobie
A ty mi się zaśmiej

A ty mi się boso
A to jest dziecinny pokój
A to nie

 

 

*

 

 

[My heart stood still]

 

My heart stood still in a distant motel
when you opened your cloak with the Armani tag.
A fine substitution. A responsorial psalm
in accord with brand demands. I had a house among

The community gardens. In fact a newsstand,
in fact a shack, in fact a tarp on a poll, like a fop
cast out by his patron (planting beds always in the best
order). If you’ve collapsed, I’ll stand and give you ether.

The new regime at the factory is restorative.
Iatrogenic nurses sparkle at their station.
For the terminal block they say: dispersive.

That’s what you look like from under my shut eyelids.
With a torch beside a barrel of honest-to-goodness fuel oil,
in the halo of retorsion. Now stand over here. That glow is me.

 

 

*

 

 

[Stanęło mi serce]

 

Stanęło mi serce w odległym motelu
gdy rozchyliłaś burkę z metką Armaniego.
Nielicha substytucja. Psalm reponsoryjny
w myśl wymagań marki. Miałem dom pośrodku

Ogródków działkowych. Właściwie kiosk ruchu,
właściwie szałas, pałatkę na drągu, jak dymisjonowany
fircyk bez patrona (grządki zawsze w najlepszym
porządku). Jeśliś zasłabł, wstanę i dam ci eteru.

Zakład wprowadza tryb sanatoryjny.
W dyżurce błyszczą jatrogenne siostry.
Na blok terminalny mówią: dyspersyjny.

Taką cię widzę spod przymkniętych powiek.
Z żagwią przy beczce szczerego mazutu,
w aureoli retorsji. Stań potem obok. Ta łuna to ja.

 

 

Andrzej Sosnowski (b. 1959) is one of the most influential poets in Poland today. Alongside Piotr Sommer, with whom he works on the editorial staff of Literature in the World (Literatura na świecie) in Warsaw, he has been instrumental as a conduit for contemporary English-language poetry making its way into Polish. In Sosnowski’s work we see a refraction of major American postwar poets, especially of John Ashbery, whom he has translated. Sosnowski has drawn my attention as a translator more than any living poet—Open Letter published Lodgings: Selected Poems in 2011—in no small part because his language exhibits a deep tangle of American and European DNA. Sosnowski won the Silesius Poetry Prize in 2008 for Post-Rainbow (Po tęczy, 2008), which provides the last of the poems here. The others are from Zoom (2003) and Taxi (2003).

 

 

Rapid Transit

 

The pictures you’re showing me were done
already after the end of the world. Because, see that light?
The explosion in that instance utterly escapes us
as we’re standing in a group at the Errant Rocks
(and the random old lady with your camera
is also in a certain sense illuminated by the future,
already gone from our viewfinder). And still
you admit that we look like a happy crew
after the finish of a cross-sea regatta, scattered
upon these stones as though on gunwales and shrouds,
sprayed with champagne glitter. Look: Jan.
As if the Lord had fished him with a spoon of lightning
from among the living… there’s even the plum pit of the skull
bulging from under the skin. And Marysia’s hairdo translates into
…Finno-Ochric, it looks as though she had a… perm.
Of course you’ll ask, so then what are we still doing
here, anyway? Well, in a certain sense we’re looking
at photos in which we’re relaxing at the Rocks,
prepared for the hike that we will, in fact, go on,
since we’d already taken it before, long ago.

 

 

*

 

 

Szybki transport

 

Zdjęcia, które mi pokazujesz, zostały zrobione
już po końcu świata. Bo widzisz to światło?
Wybuch w tej sekundzie całkiem nam umyka
kiedy stoimy zgrupowani w Błędnych Skałach
(a przypadkowego staruszka z twoim aparatem
w pewnym sensie też prześwietla przyszłość,
której w naszym wizjerze już nie ma). Jednak
przyznasz, że wyglądamy na szczęśliwą załogę
za metą dalekomorskich regat, tacy rozsypani
na tych kamieniach jak na relingach i wantach,
opryskani przez szampański blask. Spójrz: Jan.
Jak gdyby łyżeczką błyskawicy wyjął go Pan
spośród żywych… wyszła nawet pestka czaszki
pod skórą. A fryzura Marysi przekłada się na
…ugier fiński, wygląda jakby miała… trwałą.
Oczywiście zapytasz, co my w takim razie robimy
jeszcze tutaj i w ogóle? Cóż, w pewnym sensie
oglądamy fotki, na których odpoczywamy w Skałach,
gotowi na tę wycieczkę, na którą zresztą pójdziemy,
skoro raz już na nią poszliśmy kiedyś, dawno temu.

 

 

*

 

 

Ballad

 

Too much dream in the system, system overload.
Living thus. One can. Good world. Deep.
A pussycat in a spacious sack sailing the Vistula to Gdansk.
Monitor, detection, response, then—radio silence. Pasqueflower?
Guineafowl. Time? Beautiful outlaw. Lungs, larynx,
whether to bother about the temperature,
the mercury column, like heated vines.
Nightingale, what-ho? Get puffing.
I’m sick at the heart and I fain would lie down.

 

 

*

 

 

Ballada

 

Za dużo snu w systemie, system przeciążony.
Tak żyć. Można żyć. Dobry świat. Głęboki.
Kotek w przestronnym worku płynący Wisłą do Gdańska.
Nasłuch, odsłuch, oddźwięk, potem—zacichanie. Sasanka?
Perliczka. Czas? Beautiful outlaw. Płuca, krtań,
jeśli krzątać się przy temperaturze,
przy słupku rtęci, jak nagrzane pnącze.
Słowiczku, what-ho? Trzeba bufać.
I’m sick at the heart and I fain would lie down.

 

 

*

 

 

Indefatigably they roll on roll on roll on
Projected films milky frames strange compositions
The teams whistle swing their flashlights move along

The station’s low ceiling like a cryptic underwater crypt
Airlock for the secret submarines of the “Wunderwaffe Caffe”
I order water air earth fire fire

Like on the balcony years ago dark disks like Frisbees
Fell from the “loggia” into the backyard as we made
Winter in the city late fall in the city elegant

And so many were up for it only perhaps in another neighborhood
In other words that woman has quietly passed away

 

 

*

 

 

Niestrudzenie przetaczają przetaczają przetaczają
Prześwietlone filmy mleczne klatki dziwne składy
Drużyny gwiżdżą kołyszą latarkami odprawiają

Stacja ma niski strop jak podwodna krypta kryta
Śluza dla tajnych okrętów „Wunderwaffe Caffe”
Zamawiam wodę powietrze ziemię ogień ogień

Tak na balkonie lata temu czarne płyty jak frisbee
Wypadały z „lodżii” na podwórko kiedy robiliśmy
Zimę w mieście później jesień w mieście elegancko

A było tylu chętnych choć chyba w obcej dzielnicy
Innymi słowy tamta kobieta spokojnie już nie żyje